S vremenom su ljudi trazili na koji bi nacin mogli ostati sto duze ispod povrsine, pa se u pocetku pocelo sluziti trstikom, a krajem 16. veka napravljen je prvi veliki korak i izumljeno je ronilacko zvono s otvorenim dnom, koje se spustalo kanapima u vodu, omogucivsi da vazduh stane zarobljen unutar zvona. Prvi podaci o takvom zvonu datiraju iz 1531. godine.
Osamdesetih godina 17. veka Amerikanac William Phipps upotrebljavao je sistem "majka i kci" zvona, koja su roniocima omogucavala pristup prema nekoliko izvora vazduha, a godine 1690. engleski je astronom Edmond Halley dizajnirao zamrseni sistem po kome se kolicina vazduha u zvonu nadopunjavala tako sto je dovod vazduha bio povezan manjim zvonima, koje su bile smestene nize od njega. Kada je sistem bio namesten, otvarao bi se venitl na posudi i visi je pritisak koji je delovao na posudu (zbog vece dubine) terao svezi vazduh prema ronilackom zvonu. Halley je, zajedno s jos cetvoricom, proveo sat ipo na dubini od 18 metara u reci Temzi, prikazujuci delotvornost svog izuma. Englez John Lethbridge je 1715. godine razvio "ronilacku omotnicu" u kojoj je ronilac boravio unutar "bacve vazduha", omotane kozom, sa staklenim otvorom za gledanje i dvama otvorima za ruke s vodootpornim rukavima. Lethbridge je pisao da je s njegovom opremom bilo moguce raditi na dubini od 18 metara i u trajanju od 34 minuta. Ipak i ta je ronilacka oprema imala ista ogranicenja kao i ronilacko zvono, nije bilo moguce manevriranje i nedostajala je mogucnost kontinuirane opskrbe svezim vazduhom.
Augustus Siebe je zabelezen kao izumitelj prve prakticne odece za ronjenje, iako je u to vreme nekoliko izumitelja eksperimentiralo sa slicnim ronilackim inovacijama, s obzirom da je vadjenje predmeta s potonulih brodova bilo unosan posao i omogucavalo je kontinuirani rad na novim izumima.
Do 1840. godine Siebe je razvio i delotvoran ventil za disanje koji mu je omogucio upotrebu vodootpornog odijela za celu duzinu tela, poznato kao Siebeovo usavrseno ronilacko odelo (Siebe's Improved Diving Dress). Ono je izravni prethodnik danasnjeg standardnog odela za duboke vode s povrsinskom opskrbom vazduha. S obzirom da su ronioci poceli sve vise vremena provoditi u dubinama pojavila se i nova bolest.
Otkrivanje dekompresijske bolesti
U pocetku se dekompresijska bolest nazivala cassions disease, jer je njeno pojavljivanje bilo vrlo ucestalo medju kesonskim radnicima, koji su radili na projektima iskopavanja temelja za most ili konstrukcija puta tunela. Kesoni (francuska rec za sanduk) su konstantno ispunjavani komprimiranim vazduhom, a omogucili su radnicima u osmosatnim ili duzim sjenama suve uvete za rad pod vodom. Sto je bilo vise projekata za rad pod vodom, to je bolest poprimala sire razmere. Francuski je fiziolog Paul Bert proveo opsezno istrazivanje dekompresijske bolesti i 1878. godine ustanovio da udisanje vazduha pod pritiskom oslobadja dusik koji se siri po krvi i telesnom tkivu. Ukoliko se pritisak naglo oslobodi, dusik se vraca u plinovito stanje brzinom koja je prevelika da bi izasao iz tela na normalan nacin. Kao posledica toga se po celom telu formiraju mjehurici dusika, koji uzrokuju bolest koju su ronioci do tada povezivali s kostoboljom. Bert je preporucio radnicima i roniocima da se sporo dizu prema povrsini i nakon toga je doslo do bitnog poboljsanja zdravlja i smanjenja broja nesreca. Paul Bert je takodjer otkrio i da se utecaj dekompresijske bolesti moze otkloniti povecanim pritiskom i to je otkrice 1983. godine uvetovalo konstrukciju prve dekompresijske komore u Americi, koja je bila upotrebljavana pri konstrukciji tunela ispod reke Hudson izmedju New Yorka i New Jerseya.
Ronilačke tablice
Dekompresijska bolest je i dalje mučila ronioce koji su pokušali raditi na dubinama ispod 40 metara bez obzira na dužinu provedenu pod vodom, delotvornost im je opadala, a neki su gubili svest. Engleski fiziolog J.S. Haldane je između 1905. i 1907. godine proveo niz eksperimenata s roniocima Kraljevske mornarice i ustanovio da je uzrok problema bila neprilagođena ventilacija ronilačkih kaciga zbog čega je rasla količina ugljičnog dioksida, koji je postupno trovao ronioca. Zato je preporučio povećani i ujednačeni dotok svežeg vazduha u kacigu ronioca ovisno o pritisku, a sastavio je i skup tablica koje su pokazivale maksimalno vreme koje ronilac sme provesti na različitim dubinama, te metodu dekompresije kada se ronilac dizao. Zahvaljujući Haldanovom otkriću povećala se dubina ronjenja do nešto iznad 65 m, maksimalne dubine do koje su ručne crpke mogle crpsti vazduh. Međutim na dubinama od oko 30 metara ili većim počela se manifestirati nova bolest i to u obliku euforije, taj sindrom poznat je i kao pijanstvo velikih dubina, a danas se naziva i narkoza (opijenost) dušikom. 1920-ih godina prošlog veka, utvrđeno je da zbog udisanja pod pritiskom dušik izaziva anestetski učinak.
Scuba ronjenje
Jacques-Yves Cousteau na CalypsouTek šezdesetih godina tehnologija se razvila i omogućila nastanak ronilačkog odela koje je moglo izdržati utecaj pritiska, a ipak toliko fleksibilno za upotrebu. Prva takva odela poznata su pod nazivima Jim Suit i Newt Suit. S proizvodnjom autonomnog ronilačkog aparata (self-containted underwater breathing apparatus, skraćeno Scuba) dobila se kompletna oprema i ronjenje je napokon postalo neovisno kretanje pod vodom.
H.A. Fleuss je godine 1878. razvio prvi ekonomski isplativ autonomni ronilački aparat, Scuba zatvorenog kruga. Upotrebljavao je 100%-tni kisik, a tada se još nije znalo da 100%-tni kisik postaje otrovan kada se udiše pod pritiskom. Pre početka Prvog svetskog rata dodan je modificirani regulator, a razvili su se ronilački spremnici s kapacitetima držanja kisika na više od 200 bara. Uz takve je izmene Fleussov autonomni ronilački sistem zatvorenog kruga postao standardna oprema za ronioce Kraljevske mornarice.
Za vreme Drugog svjetskog rata koristio se sistem zatvorenog kruga, ali su dva Francuza kapetan Jacques-Yves Cousteau i inženjer Emile Gagnan radili na razvoju Scuba sistema otvorenog kruga, pridonevši razvoju prvoga sigurnog i u potpunosti delotvornog autonomnog ronilačkog aparata otvorenog kruga. Upravo su oni razvili prvi aqualung koji je Cousteau uspešno upotrebljavao za spuštanje do 60 metara dubine bez ikakvih posledica.
Topic: DIVING (Read 22840 times)